Khoản vay chuyển đổi và Khoản vay thương mại quốc tế: Lựa chọn tài chính chiến lược cho doanh nghiệp Việt Nam

Trong bối cảnh kinh tế ngày càng phức tạp, doanh nghiệp Việt Nam đối mặt với nhiều thách thức trong việc lựa chọn nguồn vốn hiệu quả. Khoản vay chuyển đổi (Convertible Loans) từ các định chế tài chính quốc tế như IFC hay ADB hiện chiếm tỷ trọng rất nhỏ so với Khoản vay thương mại quốc tế (Commercial Loans). Tuy nhiên, mỗi loại hình vay đều mang lại giá trị chiến lược riêng, giúp doanh nghiệp không chỉ tiếp cận vốn mà còn tối ưu hóa nguồn lực và nâng cao hiệu quả quản trị.

Nguyên nhân chính khiến khoản vay chuyển đổi ít phổ biến hơn:

• Tiêu chuẩn cao về minh bạch và quản trị: Các khoản vay chuyển đổi yêu cầu doanh nghiệp đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế nghiêm ngặt về tài chính và quản trị.
• Rủi ro pha loãng quyền sở hữu: Khi khoản vay được chuyển đổi thành cổ phần, quyền kiểm soát của cổ đông hiện tại có thể bị ảnh hưởng.
• Quy trình thẩm định phức tạp: So với khoản vay thương mại quốc tế, khoản vay chuyển đổi mất nhiều thời gian để được phê duyệt và triển khai.

Mặc dù vậy, khoản vay chuyển đổi vẫn là giải pháp dài hạn giúp doanh nghiệp tối ưu hóa vốn và chiến lược tăng trưởng, đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Khoản vay chuyển đổi: Giải pháp linh hoạt cho tăng trưởng

Khoản vay chuyển đổi mang đến một lợi thế độc đáo: quyền chuyển đổi thành cổ phần, giúp doanh nghiệp tăng cường vốn mà không tạo áp lực trả nợ định kỳ. Đây là lựa chọn lý tưởng cho các doanh nghiệp đang tìm kiếm vốn để mở rộng quy mô hoặc cải thiện quản trị.

Ví dụ tại Việt Nam:

• VETC: Được IFC cấp khoản vay chuyển đổi 20 triệu USD để phát triển hệ thống thu phí không dừng.
• VPBank: Nhận khoản vay từ IFC để tăng vốn cấp 1, cải thiện năng lực tài chính và hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Lợi ích nổi bật:

• Lãi suất thấp: Nhờ quyền chuyển đổi, các khoản vay này có lãi suất cạnh tranh hơn.
• Giảm áp lực tài chính: Doanh nghiệp không cần trả nợ gốc và lãi định kỳ.
• Hỗ trợ toàn diện: Các tổ chức như IFC cung cấp hỗ trợ về kỹ thuật, chiến lược và quản trị minh bạch.

Thách thức: Khoản vay chuyển đổi có thể làm thay đổi quyền kiểm soát doanh nghiệp, điều mà nhiều doanh nghiệp cần cân nhắc kỹ lưỡng.

Khoản vay thương mại quốc tế: Sự linh hoạt trong kinh doanh

Khoản vay thương mại quốc tế là lựa chọn truyền thống, phổ biến với các doanh nghiệp cần vốn nhanh và ngắn hạn. Các ngân hàng quốc tế như HSBC hay Standard Chartered thường cung cấp loại hình vay này với quy trình đơn giản, tập trung vào khả năng thanh toán và tài sản bảo đảm.

Đặc điểm chính:

• Tài sản bảo đảm: Các khoản vay này thường yêu cầu tài sản như bất động sản, máy móc, hoặc các khoản phải thu.
• Giải ngân nhanh: Quy trình đơn giản hơn, giúp doanh nghiệp nhanh chóng tiếp cận vốn.
• Tính linh hoạt cao: Phù hợp với doanh nghiệp cần tài trợ nhanh chóng mà không muốn thay đổi cấu trúc sở hữu.

Hạn chế: Doanh nghiệp phải chịu áp lực trả nợ định kỳ và đối mặt với rủi ro xử lý tài sản bảo đảm nếu không thanh toán đúng hạn.

Lựa chọn phù hợp cho doanh nghiệp Việt Nam

Tùy thuộc vào mục tiêu kinh doanh và chiến lược tăng trưởng, mỗi doanh nghiệp có thể lựa chọn giải pháp tài chính phù hợp:

• Khoản vay chuyển đổi: Phù hợp với các doanh nghiệp định hướng tăng trưởng dài hạn và sẵn sàng chia sẻ quyền kiểm soát.
• Khoản vay thương mại quốc tế: Là lựa chọn lý tưởng cho nhu cầu vốn nhanh, ngắn và trung hạn, đặc biệt khi doanh nghiệp muốn giữ quyền kiểm soát hoàn toàn.

Ví dụ thực tế: HDBank, TPBank và VETC đã thành công trong việc sử dụng cả hai loại hình vay này để phát triển và tối ưu hóa nguồn lực tài chính.

Kết luận

Việc lựa chọn nguồn vốn không chỉ là đáp ứng nhu cầu tài chính trước mắt, mà còn phải phù hợp với tầm nhìn chiến lược và khả năng quản trị của doanh nghiệp. Quyết định đúng đắn sẽ là chìa khóa giúp doanh nghiệp Việt Nam đạt được tăng trưởng bền vững và nâng cao vị thế trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Luật sư Lê Hồng Phúc – Đoàn LS HN-Chuyên gia Tư vấn & Đào tạo tại Dentons Luật Việt