Luật sư nội bộ và AI

Mặc dù tương lai của một số ngành trong đó luật sư nội bộ có vẻ không chắc chắn do sự phát triển của trí tuệ nhân tạo (AI), nhưng bằng cách tập trung vào cách AI có thể mang lại lợi ích, luật sư nội bộ vẫn có thể phát triển bằng cách “cưỡi sóng” thay vì “chống lại” hoặc “đứng ngoài cuộc”. Các luật sư hoạt động trong lĩnh vực thương mại, kinh doanh và đầu tư đã và đang sẵn sàng cho điều đó.

Với sự phát triển như vũ báo của trí tuệ nhân tạo trong mấy năm gần đây, đặc biệt là sau khi ChatGPT đã tạo ra một cơ sốt trên toàn thế giới và giới luật sư Việt Nam không phải là ngoại lệ. Toàn bộ ngành dịch vụ pháp lý đang chứng kiến sự thay đổi cho phép các bộ phận pháp lý nội bộ phát triển, khi các công ty đều phải quản lý khối lượng công việc lớn hơn trong nội bộ và chỉ cân nhắc thuê cố vấn pháp lý bên ngoài giải quyết một số vấn đề chuyên sâu hoặc nhạy cảm nhằm cắt giảm chi phí, cạnh tranh và tồn tại. Nếu luật sư nội bộ chọn áp dụng và triển khai AI một cách chiến lược và có chủ ý, thì công nghệ mới này có thể sẽ dẫn đến một kỷ nguyên mới và là một công cụ hiệu quả giúp các luật sư nội bộ tác nghiệp một cách tinh vi, toàn diện và tích hợp được nhiều giá trị gia tăng mà nếu tác nghiệp theo cách truyền thống, luật sư nội bộ không thể có được lợi thế cạnh tranh này

Ứng dụng AI như thế nào?

Để áp dụng công nghệ AI vào thực tiễn công ty, các luật sư nội bộ cần hai thành phần quan trọng: dữ liệu và thuật toán hoặc phần mềm để xử lý dữ liệu. Tiếp theo, các thuật toán AI được sử dụng trong đánh giá hợp đồng, dùng để phân tích thông tin thành các điều khoản, phần và từ khóa. Sau đó, danh mục này được luật sư nội bộ xem xét thủ công. Ngoài hợp đồng, thanh toán và tranh tụng, trí tuệ nhân tạo còn có các ứng dụng quan trọng trong lĩnh vực luật việc làm và luật sở hữu trí tuệ.

“VIỆC SỬ DỤNG TRÍ TUỆ NHÂN TẠO TRONG LĨNH VỰC LUẬT CŨNG ĐẶT RA NHIỀU CÂU HỎI VỀ TRÁCH NHIỆM VÀ ĐẠO ĐỨC, ĐẶC BIỆT LÀ TRONG CÁC QUYẾT ĐỊNH VẤN ĐỀ PHÁP LÝ QUAN TRỌNG”

Các công ty luật quốc tế đã dẫn đầu việc áp dụng công nghệ AI, ví dụ: phân tích và tra cứu pháp lý, rà soát, soạn thảo các loại hợp đồng, kiểm soát việc tuân thủ, trợ giúp tranh tụng, và các công cụ khám phá điện tử, một trong các ứng dụng của AI trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ pháp lý.

"BỘ PHẬN PHÁP LÝ NỘI BỘ SẼ PHẢI BẮT ĐẦU TẬN DỤNG AI ĐỂ HIỂU VÀ PHÂN TÍCH ĐƯỢC KHỐI LƯỢNG DỮ LIỆU LỚN THU THẬP ĐƯỢC”

Tuy nhiên, một số ý kiến cho rằng việc áp dụng AI trong điều tra điện tử và các lĩnh vực khác đã gặp phải những thách thức, ngay cả đối với các công ty luật, vì một số lý do. Nhà tiên phong về khám phá điện tử - Luật sư và cũng là giáo sư về khoa học máy tính Maura Grossman, nói rằng “không phải tất cả các sản phẩm khám phá điện tử tuyên bố sử dụng máy học đều hiệu quả như nhau và một số khách hàng đã cảm thấy khó chịu vì những trải nghiệm tồi tệ.” Grossman cũng chỉ ra rằng người dùng là một phần lý do tại sao một số công nghệ AI không phát huy hết tiềm năng của chúng. Luật sư Grossman này nói: “Các luật sư thường bảo thủ về bản chất.” “Họ không muốn trở thành con chuột bạch đầu tiên thử nghiệm một công nghệ mới.

Thomas Trujillo, cựu luật sư trưởng Bank of America, “Mọi người đang chờ tòa án áp dụng AI và máy học như một tiêu chuẩn mới. Nhiều luật sư không muốn chấp nhận nó sớm và sợ làm sai. Họ đang chờ hướng dẫn từ ý kiến của tòa án để quản lý rủi ro và để hiểu rõ hơn về những quy tắc mà tòa án có thể yêu cầu đối với việc sử dụng các công cụ này, chẳng hạn như những gì phù hợp để chia sẻ với bên kia.”

Tuy nhiên, các bộ phận pháp lý nội bộ có thể sớm bị buộc phải áp dụng công nghệ. Ví dụ điển hình là lĩnh vực khám phá điện tử AI. Vào năm 2012, Computer Science Corporation đã báo cáo rằng đến năm 2020, sẽ có sự gia tăng 4.300 phần trăm trong “việc tạo dữ liệu hàng năm”.

Công ty cũng báo cáo rằng 80% dữ liệu được lưu trữ, bảo vệ và quản lý bởi các doanh nghiệp. Theo Legaltech News, “Khối lượng dữ liệu khổng lồ có thể gây quá tải và tốn kém cho các công ty khi nhận được yêu cầu khám phá và tiến hành điều tra nội bộ.” Với sự gia tăng dữ liệu này, không khó để tưởng tượng rằng các bộ phận pháp lý nội bộ sẽ phải bắt đầu tận dụng AI trong nội bộ để hiểu và phân tích được lượng dữ liệu ngày càng tăng mà các bộ phận thu thập được. Tuy nhiên, Mike Haven, luật sư trưởng Gap Inc. rất hào hứng với khả năng của các công cụ khám phá điện tử AI. “Các công cụ khám phá điện tử rất thú vị và ngày càng tiên tiến. Tôi chắc chắn rằng chúng ta sẽ thấy các bộ phận nội bộ tận dụng chúng nhiều hơn trong tương lai gần,” Haven nói.

Mối quan hệ và xu hướng phát triển giữa AI và luật sư nội bộ

Mối quan hệ giữa con người - các luật sư trong các công ty luật nói chung và luật sư nội bộ nói riêng và trí tuệ nhân tạo - công nghệ là một chủ đề đang được quan tâm trong ngành luật và AI hiện nay. Một số công ty luật quốc tế đã và đang tiên phong trong việc xây dựng và phát triển các ứng dụng của AI trong các công việc hành nghề luật sư. AI cũng đang được sử dụng để giúp các luật sư nội bộ làm việc năng suất và hiệu quả hơn, tăng cường độ chính xác và giảm thiểu thời gian trong quá trình tác nghiệp luật sư và xử lý hồ sơ.

Một số ứng dụng của AI trong lĩnh vực luật áp dụng cho cả công ty luật và luật sư nội bộ bao gồm

a. Tư vấn pháp lý: các chatbot và công nghệ trả lời tự động có thể giúp các khách hàng tìm kiếm thông tin pháp lý cần thiết hoặc giải đáp các câu hỏi liên quan đến pháp lý.

b. Dự báo pháp lý: sử dụng dữ liệu lịch sử và thuật toán dự báo, công nghệ AI có thể giúp dự đoán các quyết định pháp lý tiềm năng hoặc cung cấp các phân tích về xu hướng và trào lưu pháp lý hiện đại. Cùng với sự phát triển của AI, các công ty luật đang tìm cách để tích hợp công nghệ này vào hoạt động của mình. Điều này đã dẫn đến sự phát triển của lĩnh vực luật sư nội bộ, với mục đích giúp các công ty sử dụng công nghệ AI để giải quyết các vấn đề pháp lý và tối ưu hóa quy trình pháp lý của luật sư nội bộ.

Tuy nhiên, việc sử dụng trí tuệ nhân tạo trong lĩnh vực luật cũng đặt ra nhiều câu hỏi về trách nhiệm và đạo đức, đặc biệt là trong việc quyết định vấn đề pháp lý quan trọng. Do đó, luật sư nội bộ cần phải hiểu rõ giới hạn của AI và đảm bảo rằng các giải pháp AI được sử dụng đúng cách và tuân thủ các quy định pháp luật. Ranh giới này đôi khi không rõ ràng và cần được tiếp tục hoàn thiện.

Ngoài ra, luật sư nội bộ cũng cần phải được đào tạo và nắm vững kiến thức về AI để có thể tận dụng các công nghệ mới nhất trong lĩnh vực mà mình tác nghiệp. Việc áp dụng AI trong công việc của luật sư nội bộ có thể mang lại nhiều lợi ích. Tuy nhiên, mặc dù AI đang phát triển mạnh mẽ, việc thay thế hoàn toàn cho các luật sư nội bộ bằng AI là khó khăn. Trong khi AI có thể thực hiện một số tác nghiệp nhất định một cách hiệu quả, các tác nghiệp phức tạp hơn và yêu cầu sự hiểu biết về vấn đề pháp lý vẫn cần sự can thiệp và rà soát của luật sư nội bộ. Vì vậy, một xu hướng phát triển tiêu biểu là sự kết hợp và tối ưu hoá giữa luật sư nội bộ và AI. Các công ty luật và tổ chức luật sư nội bộ sử dụng AI để tăng cường khả năng làm việc của luật sư, giúp họ tiết kiệm thời gian và nỗ lực để tập trung vào những nhiệm vụ phức tạp và đòi hỏi sự sáng tạo của luật sư.

Ngoài ra, sự phát triển của AI cũng đang thúc đẩy sự thay đổi trong ngành luật. Các luật sư phải trang bị thêm kiến thức về công nghệ và AI để đáp ứng với nhu cầu của thị trường. Tuy nhiên, tiềm năng tăng cường tự động hóa cũng là cơ hội để các phòng ban pháp lý nội bộ đóng vai trò quan trọng hơn trong việc quản lý khía cạnh kinh doanh của hoạt động pháp lý. Về mặt quản trị, phòng ban pháp lý nội bộ cũng là một bộ phận kinh doanh trong tổ chức và cũng chịu điều chỉnh bởi các quy luật kinh doanh và kiểm soát chi phí như chính tổ chức đó mà không tách rời nhau. Alan Bryan, luật sư trưởng của Walmart Stores, Inc. nói: “AI và công nghệ sẽ giúp chúng tôi đảm bảo ngân sách, điều này rất quan trọng đối với hoạt động kinh doanh tổng thể. Với cái nhìn sâu sắc hơn và khả năng dự đoán tốt hơn về chi tiêu và kết quả, chúng tôi sẽ có thể tư vấn cho khách hàng doanh nghiệp của mình tốt hơn".

Đây cũng là cơ hội để các luật sư nội bộ đặt một số câu hỏi quan trọng, cụ thể như:

a. Chúng ta nên thêm giá trị gì bây giờ?

b. Làm thế nào chúng ta có thể đạt được hiệu suất, hiệu quả và độ chính xác mới với AI và các công nghệ mới?

c. Việc cung cấp các dịch vụ pháp lý mới sẽ như thế nào?

d. Những trường hợp và dự án nào chúng ta vẫn cần sử dụng luật sư bên ngoài? e. Chúng ta có thể làm gì bây giờ để giúp các đối tác kinh doanh của chúng ta phát triển?

Những câu hỏi này có thể khó trả lời, nhưng làm như vậy sẽ là một bài học quý giá để tránh tính tự mãn. Tại Việt Nam, để thúc đẩy nghề luật sư nội bộ phát triển, chúng ta cũng nên học tập mô hình hoạt động của các nước phát triển để sửa đổi bổ sung, hoàn thiện các quy định của pháp luật và tạo hành lang pháp lý rõ ràng minh bạch cho luật sư nội bộ phát triển cùng với nghề luật sư nói chung phát triển cùng kinh tế đất nước.